بسم الله الرحمن الرحیم

اصول دین برای کودکان

با اهتمام: زهرا و سارا انتظارخیر؛ زهرا مرادی

    

دوره‌ی «اصول دین» با هدف آشنایی فرزندان‌‌‌‌‌مان با مبانی اعتقادی شیعی برای گروه سنّی 8 تا 12 سال، توسط کارشناسان و مربیان خانه‌ی کودک و نوجوانانِ بنیاد علمی فرهنگی محمد (ص) تدوین گردیده است.

بدیهی است ادبیاتی که برای کودکانِ هشت ساله به کار برده می‌‌شود، با ادبیاتی که برای یک دانش آموز 12 ساله به کار می‌‌رود، متفاوت است و مربی ناگزیر است بسته به شرایط مخاطب، بدون تغییر چارچوب محتوا، کمی ادبیاتش را تغییر دهد.

از آنجا که درس‌های این دوره، کوتاه هستند، این قابلیت را دارند که بدون لطمه رساندن به بودجه بندی محتوای درسیِ مدارس، در کلاس‌های متفاوتی مانند زنگ قرآن، پرورشی، مهارت‌های زندگی و حتی دروس دیگر ارائه گردند. با این وجود، به صورت مشخص به دانش آموزان تاکید گردد که این بخش از کلاس (مثلا یک ربعِ ابتدای کلاس) به «اصول دین» اختصاص دارد تا متوجه اهمیت آن و تمایزش از سایر مطالب باشند.

   

درس هشتم: تقصیر ما یا خدا؟

تذکر تربیتی: رفتار غیر عادلانه و غیر عاقلانه‌ی خود و دیگر انسان‌ها را به گردن خدا نیندازیم.

   

متن محتوا:

خب گفتیم خدا عادل است؛ به هیچ کس ظلم نمی‌‌کند و جز خیر و خوبی برای بنده‌هایش نمی‌‌خواهد.

اگر اتفاقی برای‌مان می‌‌افتد که ظاهرا ناخوشایند است، دو حالت دارد:

-   یا یک خیری در آن است که ما از آن بی خبریم ولی خدا از آن آگاه است. مثل ماجرای روشن نشدن ماشین و باز ماندن شیر گاز که جلسه‌ی قبل درباره‌اش گفتم.

-   یا اینکه ربطی به این ندارد که خدا ما را دوست نداشته و به ما ظلم کرده. بلکه خودمان یا اطرافیان‌مان یک اشتباهی کرده ایم که بلایی سرمان آمده. مثلا یکی با سرعت و بی احتیاط رانندگی می‌‌کند، مُدام از بین ماشین‌ها لایی می‌‌کشد، کمربند هم نمی‌‌بندد. تصادف می‌‌کند دست و پا و سرش می‌‌شکند؛ باعث صدمه به بقیه هم می‌‌شود. آیا درست است که چنین فردی یا حتی بقیه‌ی کسانی که در اثر سهل انگاری او دچار مشکل شده‌اند، تقصیر را گردن خدا بیندازند و از خدا گِله و شکایت کنند که «آخر خدایا این چه بلایی بود که به سرمان آوردی؟» مگر این بلا را خدا سر آنها آورده؟ این بلایی بوده که یکی از ما انسان‌ها سر خود و بقیه آورده. نه اینکه خدا ظالم باشد.

اتفاقا خیلی از بدبختی‌ها و ناراحتی‌هایی که سر مردم می‌‌آید، دلیلش همین کارهای غیرعاقلانه یا ظالمانه‌ی عده‌ای از انسان‌هاست؛ نه خدا. مثل جنگ‌هایی که آدم‌های زورگو و ظالم در جهان راه می‌‌اندازند و به خاطرش کلی آدم بیگناه از بین می‌‌روند. آیا مقصرِ این اتفاقات، خداست؟ آیا اینکه یک عده زورگو بمب انداخته‌اند و خانه‌های مردم را خراب کرده‌اند، تقصیر خداست؟ این ظلم انسان‌ها به همدیگر است یا ظلم خدا به انسان‌ها؟

خدای خوب و مهربان به همه‌ی انسان‌ها عقل و قدرت انتخاب داده. پیامبران و امامان را هم برای تربیت و راهنمایی مردم فرستاده، به همه هم گفته اگر کار خوب انجام بدهند جایزه‌شان بهشت است و اگر کار بد انجام دهند به مجازات می‌شوند. اما با این حال، بعضی از آدم‌ها انتخاب می‌‌کنند به بقیه زور بگویند یا کارهای غیر عاقلانه انجام دهند.

خب حالا یک مثال هم شما بزنید. مثال درباره‌ی اتفاقات ناگواری که برای‌مان می‌‌افتد و مقصرش خود ما یا اطرافیان‌مان هستند. (آلودگی هوا، سرطان، خشکسالی به خاطر بد استفاده کردن از منابع آبی، سیل به دلیل قطع درختان، دزدی، مادری که قبل از تولدِ بچه‌اش مراقب سلامتی او نبوده، ...)

پس امروز یاد گرفتیم یک سری از اتفاق‌های ناخوشایند و بلاهایی که سرمان می‌‌آید، به دلیل رفتارهای غیر عادلانه و غیر عاقلانه‌ی خودمان یا اطرافیان‌مان است نه اینکه خدا ما را دوست نداشته و این بلاها را سرمان آورده باشد. باز هم یادآوری می‌‌کنم خدا ظالم نیست و جز خیر و خوبی برای بنده‌هایش نمی‌‌خواهد.

{ممکن است بچه‌ها بپرسند چرا خدا کاری نمی‌‌کند که این بلاها سر ما نیاید؟ مثلا چرا مانع از کشته شدن مردم یا خراب شدنِ خانه‌ها در جنگ نمی‌‌شود؟ چرا جلوی آدم‌های ظالم را نمی‌‌گیرد؟ در پاسخ به این شبهه باید گفت: اگر خدا بخواهد، می‌‌تواند جلوی این اتفاقات را بگیرد ولی خدا معمولا این کار را نمی‌‌کند. اصطلاحا می‌‌گویند سنّت خدا (یعنی روش خدا) اینطور نیست که ما آدم‌ها مُدام خرابکاری کنیم و خدا هم پشت سر ما خرابکاری‌های مان را جبران کند. خدا به ما عقل و قدرت انتخاب داده. ما باید مراقب باشیم با کمک عقل و راهنمایی پیامبران و امامان راه درست را انتخاب کنیم. اگر انتخاب کنیم که خوب و عاقلانه زندگی کنیم، زندگی برای خودمان قشنگ‌تر می‌‌شود. اگر هم زندگیِ ناعاقلانه را انتخاب کنیم، دنیای خودمان را زشت و آزاردهنده می‌‌کنیم.}