بسم الله الرحمن الرحیم
سواد زندگی
نویسنده: زهرا مرادی
دوره‌ی «سواد زندگی» با هدف ایجاد مهارت‌های ضروری در فرزندانمان برای داشتن یک زندگی سالم، شاد و موفق، توسط کارشناسان و مربیان خانه‌ی کودک و نوجوانِ بنیاد علمی فرهنگی محمد (ص) برای گروه سنّی 9 تا 12 سال تدوین گردیده است.
جلسه نوزدهم: روش شکرگزاری
موضوع: شکر زبانی و عملی
چکیده‌ی درس: تکمیل درخت شکرگزاری + تذکر به وجود نعمتهای نادیدنی مثل محبت + آشنایی با دو روش شکرگزاری
محتوا:
هفته‌ی پیش درخت شکرگزاریِ کلاس‌مان را ساختیم ولی برگ‌های آن را وصل نکردیم. امروز می‌خواهیم برگ‌هایش را هم بچسبانیم. برای این کار، یکی یکی شکری را که در نظرتان است، اول اعلام کنید و بعد روی برگ بنویسید و آن را به درخت بچسبانید. شکرها نباید تکراری باشند. پس به شکرهایی که دوستان تان می‌گویند، خوب گوش دهید که شما هم همان‌ها را تکرار نکنید.
{مربی، دانش آموزان را راهنمایی کند که از عبارات کلی استفاده نکنند. مثلا به جای گفتنِ «خدایا شکرت به خاطر سلامتی»، آن را تفکیک کنند به: «خدایا شکرت به خاطر بینایی چشم‌هایم»، «خدایا شکرت به خاطر شنوایی گوش‌هایم»، ... هر دانش آموز لااقل یک شکر را باید ثبت کند. اگر جمعیت کلاس کم است، این کار را دو دور انجام دهند. پس از وصل کردن برگ‌ها به درخت، مربی صحبت‌هایش را اینطور ادامه می‌دهد:}
تقریبا همه‌ی نعمتهایی که گفتید، قابل دیدن بودند. ولی بچه‌ها، چیزهای خیلی عالی برای شکرگزاری وجود دارند که قابل دیدن نیستند و فقط در قلبمان آنها را حس می‌کنیم. مثل دوست داشتن خدا، دوست داشتن پیامبر مهربان‌مان و امام‌های خوبمان، خصوصا امام زمان. یا حسِ خوبِ بودن در کنار خانواده و دوستان‌مان. حالا بیایید با هم چند تا از این نعمتهایی که دیدنی نیستند را بنویسیم و بابت آنها برگ شکرگزاری به درخت‌مان اضافه کنیم.
{مربی، چند نعمت غیر دیدنی، مثل دوست داشتن و دوست داشته شدن، حس امید، قدرت تشخیص خوب از بد که همان عقل است، ... را بنویسد و به درخت شکرگزاری اضافه کند.}
بچه‌ها؛ شکرگزاری، فقط این نیست که بگوییم «خدایا شکرت» یا «الحمدلله ربّ العالمین». البته این مدل شکرگزاری که اصطلاحا به آن «شکرگزاری زبانی» می‌گویند، خیلی مهم و لازم است ولی نباید از شکرگزاری عملی هم غافل شویم. خب شکرگزاری عملی چگونه است؟ ما که نمی‌توانیم در عوض هدیه‌های زیادی که خدا به ما داده، ما هم برایش کادو بخریم. معنی شکرگزاری عملی این است که با نعمتی که خدا به ما داده، یک کاری انجام دهیم که مشخص شود قدر آن را می‌دانیم. مثلا آن نعمت را در راهی استفاده کنیم که می‌دانیم خدا دوست دارد.
مثلا خدای مهربان به ما زبان و قدرت حرف زدن داده تا با آن بتوانیم حرف‌‌های خوب به یکدیگر بزنیم و منظورمان را به هم بفهمانیم. حالا اگر با این زبان، حرف‌‌های زشت به هم بزنیم یا دروغ بگوییم، در واقع از نعمتی که خدا به ما عطا کرده، به طرز بدی استفاده کرده‌ایم. شبیه آن دوست‌‌‌مان که جامدادی را کثیف و پاره کرده بود ... اگر مدام همین رفتار را با نعمتهای خدا داشته باشیم، ناشکری کرده ایم و همان طور که جلسه‌ی قبل گفتیم، حق‌مان است که خدا دیگر به ما نعمتی ندهد یا نعمتی را که قدرش را ندانسته ایم و در راه بدی از آن استفاده کرده ایم، از ما پس بگیرد.
پس یکی از راه‌های مهم شکرگزاری این است که از نعمتی که خدا به ما داده، در راه خوبی که خودش دوست دارد، استفاده کنیم؛ نه اینکه به صورت نادرست و بد استفاده کنیم.
حالا بیایید با هم یک فیلم کوتاه ببینیم و بعد نظرتان را درباره‌ی آن بگویید:
انیمیشن شکرگزاری برای داشته‌ها
{با توجه به اینکه این فیلم، زیرنویس فارسی ندارد، مربی روی فیلم توضیح بدهد که مثلا این آقا به این فکر می‌کند که کاش جای راننده بغلی بود و ماشینی مثل او داشت، یا آن یکی می‌گوید کاش لااقل یک دوچرخه داشت، در حالی که پسری که روی ویلچر است، حسرت زندگی همان کسی را می‌خورد که حتی دوچرخه هم ندارد. پس از نمایش فیلم، مربی نظر دانش آموزان را بپرسد و بعد بحث را اینگونه خاتمه دهد:}
یکی از کارهایی که باعث می‌شود خدا نعمت‌هایش را از کسی بگیرد، این است که به جای قدردانی نسبت به نعمت‌ها و امکانات مختلفی که دارد، مدام به چیزهایی که ندارد، توجه کند و غُر بزند. مثلا بگوید چرا بابای فلانی، خانواده‌اش را به مسافرت‌‌های آنچنانی می‌برد ولی بابای من، ما را هیچ جای به درد بخوری نمی‌برد؛ یا ای کاش من هم مثل فلانی خوشگل بودم؛ ... آدمهای این مدلی نه تنها از قشنگی‌‌های زندگی خود لذت نمی‌برند و همیشه حال‌‌شان بد است، بلکه به دلیل رفتار ناشکرانه‌شان، ممکن است خدا همین نعمتهایی را هم که دارند، از آنها بگیرد.
پس شکرگزار داشته‌هایتان باشید. خیلی از داشته‌های ما، آرزوی خیلی‌های دیگر است که آنها را ندارند.
برای جلسه‌ی بعد، هر کدام‌تان 7 برگِ شکرگزاری جدید، برای درخت‌مان بیاورید. سعی کنید از نعمتهایی باشد که درباره‌اش صحبت نکرده‌ایم. هر شب، یک نعمت. اگر به نظرتان رسید که دیگر نعمت جدیدی نمانده، معنی‌اش این است که باید بیشتر توجه کنید. تک تک آدمهای دوست داشتنی دور و اطراف‌تان می‌توانند نعمتی از طرف خداوند باشند. مثلا نعمتِ داشتن مادربزرگ، خاله‌ی مهربان، همسایه‌ی خوب، تک تک دوستان‌تان که با آنها لحظات خوبی را دارید. یا سلامتیِ کلیه‌هایتان، قلب‌تان، ریه‌هایتان، معده، روده، مو، مژه، ... خلاصه، خدای مهربان انقدر نعمت به ما داده که می‌توانیم یک جنگل درخت شکرگزاری بابت‌شان درست کنیم.
