بسم الله الرحمن الرحیم

دست دسی

   

با اهتمام: زهرا و سارا انتظارخیر؛ زهرا مرادی

   

دوره‌‌ی «دست دسی» با هدف ارتقای مهارت های دست ورزی در کنار رشد مهارتهای تربیتی در کودکان 5 و 6 ساله توسط کارشناسان و مربیان خانه‌ی کودک و نوجوانانِ بنیاد علمی فرهنگی محمد (ص) تدوین گردیده است.

     

جلسه چهاردهم: با دستم حرف می‌زنم!

موضوع: زبان اشاره

نکات تربیتی و مهارتهای مورد توجه:

-    افزایش مهارت دست ورزی (ورز دادن خمیر)

-    افزایش تمرکز و دقت

-    یادگیری رنگ های رنگین کمان

-    یادآوری تشخیص رنگها و اسامی آنها

-    آشنایی با مفهوم زبان اشاره

-    گسترش گنجینه لغات (ناشنوا، نیلی، زبان اشاره)

-    درک بهترِ افرادی که مشکل جسمی دارند و تلاش برای دوستی و برقراری ارتباط با آنها

-    معلولیت یا ناتوانی جسمی، بد نیست؛ بلکه رفتار بی ادبانه با فرد ناتوان یا کم توان، زشت است.

  

فعالیت هنری: ساخت تابلوی رنگین کمان

   

لوازم مورد نیاز: مقوای ضخیم a5، خمیر بازی لااقل 6 رنگ

   

جلسه‌ی قبل درباره‌ی فصل بهار صحبت کردیم. گفتیم ما چهار فصل داریم که یکی از آنها فصل زیبای بهار است. در بهار، درختان شکوفه می‌زنند و پرنده ها که در سرمای زمستان به جاهای گرمتر رفته بودند، دوباره بر می‌گردند. هوای بهار دیگر به سردی زمستان نیست و دیگر برف نمی‌آید. بعضی روزها باران می‌آید و بعضی روزها هم آفتاب است. یک روزهایی هم، هم باران می‌آید و هم آفتاب است! اینجور وقت ها در آسمان رنگین کمان درست می‌شود.

رنگین کمون چند رنگه؟

هفت رنگه

رنگین کمون چند رنگه؟

هفت رنگه

بنفش، نیلی، آبی، زرد

سبز، نارنجی، قرمز

بنفش، نیلی، آبی، سبز

زرد، نارنجی، قرمز

سپس مربی بچه ها را به دو گروه تقسیم کند و این شعر را به صورت گروهی و دو صدایی چند مرتبه اجرا کنند تا بچه ها خوب خوب حفظ شوند.

مربی با اشاره‌ی دست به سمت گروه اول: رنگین کمون چند رنگه؟

پاسخ گروه اول: هفت رنگه

مربی با اشاره‌ی دست به سمت گروه دوم: رنگین کمون چند رنگه؟

پاسخ گروه دوم: هفت رنگه

با اشاره‌ی دست به گروه اول، گروه اول جواب می‌دهد: بنفش، نیلی، آبی، سبز

با اشاره‌ی دست به گروه دوم، گروه دوم جواب می‌دهد: زرد، نارنجی، قرمز

وقتی همه، شعر رنگین کمان را خوب حفظ شدند، مربی با اشاره‌ی دست به سمت هر دو گروه، به آنها بفهماند همه با هم کل شعر را بخوانند.

وقتی بچه ها، هم کل شعر را یاد گرفتند و هم مفهوم اشاره به گروه را متوجه شدند، مربی با همین شعر، یک بازی به راه می‌اندازد. بازی بدین صورت است که به هر گروهی که اشاره کرد، آن گروه باید شعر را بخواند و گروه دیگر ساکت باشد و به محض اینکه مربی دستش را به سمت گروه دیگر گرفت، گروه اول ساکت شوند و دنباله‌ی شعر را گروه دوم ادامه دهد. گروه ها باید حواس شان جمع باشد که به موقع شروع کنند و به موقع ساکت شوند. مربی رفته رفته، سرعتِ سوییچ کردن بین گروهها را زیادتر می‌کند تا هم مسابقه هیجان انگیزتر شود و هم تمرکز و دقت بچه ها افزایش یابد. در کل بازی، مربی به هیچ عنوان نباید صحبت کند و فقط با اشاره‌ی دست، گروهها را مدیریت می‌کند.

پس از این بازی، مربی از بچه ها می‌پرسد: بچه ها وقتی داشتیم این بازی را می‌کردیم، آیا من حرف می‌زدم؟ ... پس شما از کجا متوجه منظور من می‌شدید که حالا کدام گروه باید بخواند؟

بچه ها پاسخ خواهند داد از روی نشان دادن با دست. مربی به آنها می‌گوید: آفرین. به این کار که مثلا با دستم یا سرم یا چشمم چیزی را به شما بفهمانم، بدون اینکه صحبت کنم، می‌گویند «زبان اشاره». وقتی من با دستم به این گروه اشاره می‌کردم، شما می‌فهمیدید که منظورم این است که این گروه بخواند. دیگر لازم نبود حرف بزنم.

یا وقتی اینجوری می‌کنم، {مربی نشانه‌ی سکوت را با گذاشتن انگشت اشاره روی بینی به بچه ها نمایش دهد} منظورم این است که ساکت باشید. وقتی این حرکت را نشان می‌دهم، بدون اینکه حرفی بزنم، به شما منظور خودم را فهمانده ام. درست است؟ وقتی این مدلی منظورمان را به کسی می‌فهمانیم، می‌گوییم از زبان اشاره صحبت کرده ایم.

بچه ها؛ یادتان است جلسه‌ی قبل، درباره‌ی گوش صحبت کردیم و گفتیم اگر نمی‌توانستیم صداها را بشنویم، زندگی مان سخت می‌شد؟ خب، بعضی ها هستند که در اثر یک مریضی یا یک اتفاقی گوش شان دیگر نمی‌شنود. به آنها «ناشنوا» می‌گویند. همه با من تکرار کنید: ناشنوا.                    زندگی برای افراد ناشنوا، سخت تر از ماست. یکی از سختی هایش این است که چون نمی‌توانند صدای حرف زدن بقیه را بشنوند، نمی‌توانند خیلی راحت با بقیه ارتباط داشته باشند. به همین دلیل خیلی خوب است که ما با زبان اشاره با آنها ارتباط برقرار کنیم و منظورمان را بفهمانیم.

مثلا می‌خواهیم درباره‌ی خوابیدن صحبت کنیم، دست مان را اینجوری مثل بالش کنار گوش مان می‌گذاریم و چشم هامان را می‌بندیم.

یا می‌خواهیم درباره‌ی غذا خوردن، چیزی به او بفهمانیم ...

یا می‌خواهیم بگوییم کتاب ...

یا مثلا کلاه ...

اگر یک جایی بچه ای همسن و سال خود دیدید که ناشنوا بود، می‌توانید با هم دوست شوید و بازی کنید. نگرانِ این نباشید که حرف یکدیگر را متوجه نمی‌شوید. شما می‌توانید حرفهایتان را با کمک اشاره، به او بفهمانید یا از بابا و مامانش بخواهید حرف شما را به زبان اشاره به دوست تان بفهمانند.

پس این که کسی نمی‌تواند بشنود یا نمی‌تواند خوب حرف بزند، یا نمی‌تواند خوب راه برود، نباید مانع از این شود که با او دوست شویم. ما می‌توانیم یک راهی پیدا کنیم تا با هم بازی کنیم و به هر دویمان خوش بگذرد. مثلا با کسی که خوب نمی‌تواند راه برود، می‌توانیم بازی های نشستنی یا فکری انجام دهیم، یا با هم نقاشی بکشیم، کاردستی درست کنیم، کارتون ببینیم، ... خیلی کار زشت و بی ادبانه ای است که به خاطر مشکلی که دارند با آنها بازی نکنیم یا خدای نکرده با آنها رفتار بدی داشته باشیم. اینکه کسی گوشش نشوند، یا پاهایش سالم نباشند، بد نیست. اینکه کسی بی ادب و بی تربیت باشد و با کسانی که مشکلی دارند، بد حرف بزند یا به آنها بی محلی کند، بد است و خجالت دارد.

خب حالا برویم سراغ کاردستیِ دست دسی امروزمان. امروز می‌خواهیم با این دست های توانا که خدا به ما داده، یک تابلوی قشنگ رنگین کمان بسازیم. گفتیم وقتی هم باران بیاید و هم هوا آفتابی باشد، در آسمان رنگین کمان درست می‌شود. ما هم الان با این خمیربازی ها یک رنگین کمان خوشگل با ابر و خورشید درست می‌کنیم و روی مقوا می‌چسبانیم.

رنگین کمان چند رنگه؟ هفت رنگه. بنفش، نیلی، آبی، سبز، زرد، نارنجی، قرمز. پس، اول از همه خمیربازی رنگ بنفش را بر می‌داریم و به شکل یک مار دراز در می‌آوریم.

مربی، رنگ بنفش را به بچه ها نشان می‌دهد تا اگر کسی هنوز اسامی رنگ ها را بلد نیست یا در تشخیص آنها مشکل دارد، با رنگ بنفش آشنا شود. همه با هم مشغول شکل دادن به خمیر بنفش می‌شوند. بنفش، داخلی ترین یا پایین ترین رنگِ رنگین کمان است. بنابراین باید آن را حدودا در نیمه‌ی پایینی مقوا با یک قوس مناسب، بچسبانید.

بعد، نوبت به رنگ نیلی می‌رسد. چنانچه در رنگ بندیِ خمیر بازی، رنگ نیلی وجود نداشت، کمی خمیر بنفش را با آبی ترکیب کنید و خوب مالش دهید تا رنگش یکدست شود. از این ترکیب به عنوان رنگ نیلی استفاده کنید.

برای ایجاد تمایز بیشتر بین نیلی و آبی، خمیر بازی سفید را با آبی مخلوط کنید و آن را نیز خوب مالش دهید تا آبی روشن یکدستی ایجاد شود.

پس از تکمیل رنگین کمان، نوبت به درست کردن ابر و خورشید می‌رسد.

برای تنوع دادن به کار، بچه ها می‌توانند ابر و خورشید را حلزونی شکل درست کنند. برای این منظور، یک نوار ماری شکل از خمیر زرد رنگ درست کنند و آن را گرد، بپیچند تا به صورت یک دایره‌ی حلزونی شکل در بیاید. شعاع های نور خورشید را هم از برش های همین نوار درست کنند. خورشید را در یک طرف رنگین کمان نصب کنند. ابر را هم به همین شیوه با نوارهای حلزونی آبی یا سفید درست کنند و در طرف دیگر رنگین کمان بچسبانند.