نویسنده: زهرا مرادی
با وجودی که اندیشمندان و محققان مسیحی معتقدند ریشه‌ی تثلیث در کتاب مقدس و تعالیم عیسی وجود ندارد، اما برخی از مسیحیان تلاش نموده اند برای برقراری ارتباط بین تثلیث و کتاب مقدس، به برخی از عبارات کتاب مقدس استناد کنند. یکی از آن عبارات که این گروه از تثلیث گرایان، بی درنگ به آن اشاره می‌کنند، جمله ای از انجیل متی است:
"پس بروید و تمام قوم ها را به اسم پدر و پسر و روح القدس غسل تعمید دهید."[1]
این جمله، تنها کلام از کل کتاب مقدس است که نام سه شخصیتِ پدر، پسر و روح القدس را کنار هم آورده است. با اینکه عبارت فوق، هیچ اشاره‌ای به اینکه این سه شخصیت، هر سه خدا هستند، نمی‌کند، اما برخی از مسیحیان آن را تاییدی بر آموزه‌ی تثلیث می‌دانند.
برای رفع این شبهه، نظر خوانندگان عزیز را به موارد زیر جلب می‌نماییم:
الف) تعمید یا تثلیث؟
بنا بر عهد جدید، عیسی مسیح چند روز پس از مصلوب شدن، دوباره زنده می‌شود و در ملاقات با شاگردانش، دستوراتی به شاگردانش می‌دهد. یکی از آن دستورات، همین عبارت مذکور است که در آن به حواریون توصیه می‌کند مردم را به اسم پدر، پسر و روح القدس، تعمید دهند.
در این فراز از کتاب مقدس، تنها درباره‌ی نحوه‌ی «تعمید دادن» سخن گفته شده و نه موضوع «پرستش خدای تثلیثی». اما از آنجا که اسامی شخصیت های سه گانه‌ی تثلیث، کنار هم ذکر شده است، برخی از تثلیث گرایان، آن را دستاویزی برای اثبات تثلیث قرار داده اند. در حالی که به طور قطع، ذکر شدن سه اسم مجزا، در کنار هم، به هیچ عنوان دلیلی بر یکی بودن آن سه شخصیت نیست.
ب) چرا فقط یک جمله؟
در قسمت پیش گفتیم قرار گرفتن اسم چند نفر در کنار یکدیگر، دلیل موثقی برای یکی دانستن آنها نیست. در این قسمت به این موضوع اشاره می‌کنیم که چنین اتفاقی (کنار هم آمدن اسم پدر، پسر و روح القدس)، در کل کتاب مقدس، تنها یک بار و آن هم در همین بند افتاده است.
سوالی که ذهن حقیقت پژوهان را به خود منعطف می‌کند این است که:
"چرا مطلبی با این درجه از اهمیت، تنها یک بار، و آن هم به طور غیر مستقیم در کتاب مقدس آورده شده است؟
چرا اثری از سه شخصیت تثلیث، در کنار هم، در سایر اناجیل دیده نمی‌شود؟ مگر نه اینکه نویسندگان اناجیل، مامور به بیان تعالیم عیسی بوده‌اند؟ پس چگونه است که چنین آموزه‌ی مهمی، تنها در انجیل متی دیده می‌شود، در حالی که موضوعات کم اهمیت تر در اناجیل مختلف، تکرار شده اند؟"
شاید مطالبی که در قسمت "ج" بیان می‌شود، به پاسخ این سوالات، کمک نماید:
ج) تناقض با سایر قسمت های عهد جدید
همان طور که گفته شد، این ترکیب سه گانه، تنها در یک جمله و آن هم ذیل تعلیم تعمید به کار رفته است. در حالی که در سایر قسمت‌های عهد جدید، دستور تعمید، به گونه‌ای کاملا متفاوت از انجیل متی بیان شده است. به طور نمونه به جملات زیر از کتاب مقدس اشاره می‌کنیم:
- "پطرس جواب داد: «هر يك از شما بايد از گناهانتان دست كشيده ، بسوي خدا باز گرديد و به نام عيسي تعميد بگيريد تا خدا گناهانتان را ببخشد ..."[2]
- "پس (پطرس) بنام عيسي مسيح ايشان را غسل تعميد داد ..."[3]
- "وقتي (افسسیان) اين را شنيدند، به نام عيساي خداوند غسل تعميد گرفتند."[4]
- "یا نمیدانید که جمیع ما که در مسیح عیسی تعمید یافتیم در موت او تعمید یافتیم."[5]
- "زیرا همه شما که درمسیح تعمید یافتید مسیح را در بر گرفتید."[6]
بنابراین، این نوع تعمید به نام پدر، پسر و روح القدس، تنها در فرازی از انجیل متی آمده است و در هیچ جای دیگری از کتاب مقدس با آن برخورد نمی‌کنیم. بلکه برعکس، تمامی جملات مربوط به تعمید گواه آن است که همواره تعمید در نام عیسی انجام شده است. حتی در سه انجیل دیگر نیز این نوع فرم تعمید به هیچ عنوان بیان نشده و نامی از پدر، پسر و روح القدس برای تعمید به کار گرفته نشده است.
با توجه به موارد ذکر شده، به ناچار به یکی از دو فرضیه‌ی زیر می‌رسیم:
- فرضیه‌ی نخست: شاگردان مسیح، از فرمان او در تعمید به نام پدر، پسر و روح القدس، سرپیچی کرده‌اند و مردم را تنها به نام عیسی مسیح تعمید داده‌اند!
اگر چنین فرضیه‌ای درست باشد، به هیچ کدام از فقرات عهد جدید نمی‌توان اعتماد داشت، چرا که همگی توسط شاگردان مستقیم یا غیر مستقیم عیسی نگاشته شده‌اند. شاگردانی که تعالیم را به گونه‌ای غیر از آنچه خواسته‌ی عیسی بود، ترویج می‌داده‌اند!
- فرضیه‌ی دوم: این شیوه‌ی تعمید به نام پدر، پسر و روح القدس، پس از تصویب اعتقادنامه‌ی تثلیث در شورای نیقیه، وارد متن کتاب مقدس گشته تا پذیرش تثلیث، برای مسیحیان، ساده‌تر شود!
اگر این فرضیه، درست باشد، به این نتیجه می‌رسیم که:
اولا: کلام مورد بحث، تاییدی از جانب کتاب مقدس برای آموزه‌ی تثلیث نیست.
ثانیا: به هیچ یک از فقرات کتاب مقدس، نمی‌توان اعتماد نمود، چراکه هر کدام از آنها ممکن است مورد ویرایش عده‌ای قرار گرفته باشد و از حالت و معنای اولیه‌ی خویش خارج شده باشد.
همان طور که ملاحظه فرمودید، در صورت صحت هر کدام از فرضیه های فوق، به یک نتیجه‌ی مشترک خواهیم رسید:
"مطالب کتاب مقدس، لزوما الهام شده‌ی روح القدس یا تایید شده‌ی خداوند نیست."
[1] عهد جدید، انجیل متی، باب 28، بند 19.
[2] عهد جدید، اعمال رسولان، باب 2، بند 38.
[3] عهد جدید، اعمال رسولان، باب 10، بند 48.
[4] عهد جدید، اعمال رسولان، باب 19، بند 5.
[5] عهد جدید، رومیان، باب 6، بند 3.
[6] عهد جدید، غلاطیان، باب 3، بند 27.
