نویسنده : محمد رضا طباطبایی
«کتاب مقدس»، عنوان مجموعه‌ای از نوشته‌های کوچک و بزرگ است که مسیحیان همه، و یهودیان بخشی از آن را «کتاب آسمانی و الهی» خود می‌دانند.
عنوان معروف این مجموعه در زبان انگلیسی و بیشتر زبان‌های اروپایی «بایبل» (Bible) و یا کلمه‌های هم خانواده آن است که از کلمه یونانی «Biblia» به معنای «کتاب‌ها» گرفته شده است. و در اصطلاح به آن عهدین گفته می‌‌شود.
این عنوان شاید به این اعتقاد مسیحیان اشاره داشته باشد که خداوند برای نجات انسان‌ها دو عهد و پیمان[1] با آن‌‌ها بسته است:
«عهد قدیم»[2]: بر اساس این عهد، خداوند از انسان پیمان گرفته است که برای نجات، به شریعت الهی پایبند باشد و از راه عمل به شریعت و احکام الهی، خود را به خداوند نزدیک سازد و موجبات رضایت او را فراهم آورد.
خداوند، تورات (به معنای « شریعت و قانون»[3]) را بر موسی نازل کرده است و از بنی‌اسرائیل می‌خواهد که به آن عمل کنند: [4]
«ای اسرائیل! فرایض و احکامی را که من امروز به گوش شما می‌گویم بشنوید، تا آن‌‌ها را یاد گرفته، متوجه باشید که آن‌‌ها را به جا آورید! یَهُوَه خدای ما، با ما در حوریب عهد بست.»[5]
این عهد و پیمان، ابتدا با حضرت ابراهیم بسته شد و سپس در زمان حضرت موسی تجدید و تحکیم یافت و با ظهور عیسی مسیح دوران آن پایان پذیرفت.[6]
پس در نگاه مسیحیت «عهد جدید[7]» یعنی: خداوند (با ظهور عیسی و فدا شدن و مصلوب گشتن او) عهد دیگری با انسان بست که بر اساس آن، نجات انسان از راه ایمان به پسر خدا بودن عیسی و قربانی شدن او به عنوان کفارۀ گنا‌هان انسان‌هاست، و نجات از طریق محبت حاصل می‌‌شود.
«انجیل» به معنای بشارت [8] است و در حقیقت، پیام عهد جدید بشارت به این است که: «با ایمان به مسیح و قربانی شدن او، به رستگاری برسید.»
پولس در نامه‌اش به غلاطیان می‌نویسد:
« ... زیرا جمیع آنانی که از اعمال شریعت هستند، زیر لعنت می‌باشند ... . امّا واضح است که هیچ کس در حضور خدا از شریعت عادل شمرده نمی‌‌شود. ... مسیح، ما را از لعنت شریعت فدا کرد؛ چونکه در راه ما لعنت شد. ... امّا قبل از آمدن ایمان، زیر شریعت نگاه داشته بودیم و برای آن ایمانی که می‌بایست مکشوف شود، بسته شده بودیم. پس شریعت لَلِه(لا لا) ما شد تا به مسیح برساند تا از ایمان عادل شمرده شویم، لیکن چون ایمان آمد، دیگر زیر دست لَلِه(لا لا)نیستیم.»[9]
بنابراین مسیحیان به دو دوره و عصر قائل هستند:
دورۀ «عهد قدیم»
دورۀ «عهد جدید»
با توجه به این تقسیم کتاب‌‌های مربوط به دورۀ اول را «عهد قدیم» و کتاب‌‌های مربوط به دورۀ دوم را «عهد جدید» می‌خوانند و هر دو قسمت را مقدس و معتبر می‌شمارند.[10]
مسیحیان با اینکه زمان عهد قدیم و شریعت را با آمدن مسیح پایان یافته می‌دانند؛ ولی کتاب عهد قدیم را معتبر و مقدس می‌شمارند و از مطالب آن استفاده می‌کنند. امّا زمان احکام و فرایض موجود در عهد قدیم را تمام شده می‌شمرند، و آن احکام و فرایض را که همان شریعت حضرت موسی است، مقدمه‌ای برای ظهور حضرت عیسی می‌دانند. دانشمند معاصر، توماس میشل می‌نویسد:
«مسیحیان معتقدند که خداوند کتاب‌‌های مقدس را به وسیلۀ مؤلفانی بشری نوشته است و بر اساس این اعتقاد می‌گویند که کتاب‌‌های مقدس یک مؤلف الهی و یک مؤلف بشری دارند. به عبارت دیگر، مسیحیان معتقدند که خدا کتاب مقدس را به وسیلۀ الهامات روح‌القدس پدید آورده و برای این منظور، مؤلفانی از بشر را برای نوشتن آن‌‌ها برانگیخته و آنان را در نوشتن به گونه‌ای یاری کرده که فقط چیز‌هایی را که او می‌خواسته است ، نوشته‌اند.»[11]
یهودیان بر خلاف مسیحیان معتقدند که خدا تنها یک پیمان با انسان بسته و آن همان پیمان «شریعت» است و یگانه راه نجات، عمل به شریعت و احکام الهی می‌باشد. بر این اساس، آن‌‌ها تنها بخش «عهد قدیم» را – که «عهد» می‌نامند – قبول دارند.
[1]. Testament.
[2]. old Testament.
[3] . باید توجه داشت که کلمه «تورات» واژهای عبری به معنای «آموزش» یا «تعلیم» است و مقصود از آن، تعلیم خدا به بنی‌اسرائیل می‌باشد. امّا عموماً این واژه به «خط»، «شریعت» یا «قانون» ترجمه شده است.
[4] . «توراتِ بندۀ من موسی را که آن را با فرایض و احکام به جهت تمامی اسرائیل در حُوریب امر فرمودم، به یاد آوردید.»
[5] . تورات، سِفر تثنیه، باب 5، آیه 1 و 2.
[6] . عبدالرحیم سلیمانی اردستانی ،کتاب مقدس، ، ص 19.
[7] . New Testament.
[8] . Evanglion.
[9] . نامه پولس به غلاطیان باب3؛ص10 – 29.
[10] . قاموس کتاب مقدس، جیمز هاکس، ص 9.
[11] . توماس میشل ، کلام مسیحی، ص 26؛ و نیز ر.ک: حسین توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ، ص 131 – 136.
