نویسنده : محمد رضا طباطبایی

   

همانطور که گذشت، کتاب مقدس مسیحیان از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

عهد قدیم، که بیش از سه چهارم این کتاب را در برمی‌­گیرد و مسیحیان و یهودیان آن را معتبر می‌­دانند.

عهد جدید، که تنها مورد قبول مسیحیان است.

عهد جدید نیز همانند عهد قدیم مشتمل بر کتاب‌‌ها و رسالات متنوع و نیز مطالب گوناگونی است و به زبان یونانی نوشته شده است. این در حالی است که عیسی مسیح و حواریون به زبان آرامی‌ که یکی از لهجه­‌های زبان عبری است، سخن می‌­گفته‌اند. علت این تفاوت آن است که با کشورگشایی اسکندر مقدونی (پادشاه یونان) و ایجاد یک امپراطوری بزرگ، زبان و فرهنگ یونانی در بسیاری از مناطق آن تبلیغ شد و زبان یونانی به عنوان زبان علمی‌ و زبان دوم مورد توجه قرار گرفت. به گونه‌ای که بسیاری از مردم، به خصوص در حوزۀ دریای مدیترانه با این زبان آشنایی یافتند. هنگامی‌ که رسولان مسیحی با مردم این مناطق سخن می‌­گفتند و برای آن‌‌ها می‌­نوشتند، طبیعی بود که از زبان مشترک، یعنی یونانی استفاده می‌‌کردند.[1]

عهد جدید شامل بیست و هفت کتاب و نامه می‌­باشد که به وسیلۀ نُه نویسنده نوشته شده است. اگر پولس رسول را نویسندۀ رساله به عبرانیان بدانیم، تعداد نویسندگان عهد جدید به هشت نفر کاهش پیدا خواهد کرد. این کتاب­‌ها در طول تقریباً کمی‌ بیشتر از نیم قرن، یعنی از حدود سال 45 میلادی تا حدود 100 میلادی، به رشتۀ تحریر در آمد‌ه‌اند.[2]

کتاب­‌های عهد جدید: عهد جدید مشتمل بر چهار انجیل، اعمال رسولان، سیزده نامۀ منسوب به پولس، رساله به عبرانیان، یک نامۀ منسوب به یعقوب، دو نامۀ منسوب به پطرس، سه نامۀ منسوب به یوحنّا، یک نامۀ منسوب به میودا و مکاشفۀ یوحنّا است. حضرت عیسی هیچ یک از این کتاب­‌ها را ننوشت و عهد جدید تماماً بعد از وفات ایشان نوشته شده است.

آرچیبالد رابرتسون می‌‌گوید: «چهار انجیل از قدیم الایام به متی، مرقس، لوقا و یوحنّا نسبت داده می‌­شوند؛ ولی عنوان اصلی اناجیل نامعلوم است. نام بیشتر کتاب­‌های یونانی صریحاً به نویسندۀ آن‌‌ها اضافه می‌‌شود. مثلاً می‌­گویند: ایلیادِ هومر یا جمهوری افلاطون. این در حالی است که برای انجیل­‌ها، حرف اضافۀ «Kata» ( در زبان یونانی به معنای به روایتِ ...) به کار می‌­برند و گویا بدین شیوه، از نسبت دادن آن کتاب­‌ها به نویسندگان سنّتی آن‌‌ها می‌­پرهیزند»[3].

سه انجیل متی[4]، مرقس[5] و لوقا شباهت­‌های زیادی با یکدیگر دارند و فصل به فصل و گاه آیه به آیۀ آن‌‌ها با هم شبیه است؛ هرچند که بعضاً در شرح جزئیات، اختلافاتی می‌ان روایت­‌های آن‌‌ها مشاهده می‌­شود. از این رو، بر این سه اثر نام «انجیل­‌های همنوا»[6] نهاد‌ه‌اند. مطالب انجیل­‌های همنوا، با تعالیم اسلام در رابطه با حضرت عیسی تفاوت چندانی ندارد. در مقابل اناجیل همنوا، انجیل یوحنا قرار دارد. این انجیل از لحاظ ساختار متن با سه انجیل دیگر تفاوت­‌هایی دارد و در آن تعالیم و سخنان مسیح با سبک دیگری ارائه شده است. به انجیل یوحنا، انجیل الهیاتی یا لاهوتی نیز گفته می‌‌شود.

البته محققان جدید کتاب مقدس بر آنند که غیر از هفت یا هشت رسالۀ پولس، در نویسندگان بقیۀ بخش­‌ها تردید است و از خودِ هر یک از قسمت­‌ها، دلیل قابل توجهی برای تعیین نویسندۀ آن‌‌ها به دست نمی‌­آید.[7]

نکته‌ای که دربارۀ عهد جدید باید تذکّر داد، این است که مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی هرگز کتابی نیاورده است و اصلاً لازم نبوده است که کتابی بیاورد؛ چون پیامبران که واسطۀ بین خدا و بشرند از طرف خدا پیام و کتاب می‌­آورند. ولی حضرت عیسی خود خداست! و عین وحی است.[8] بنابراین، رفتار و گفتار او برای انسان­‌ها کافی است و اناجیل را دیگران بعد از وفات حضرت عیسی نگاشته‌اند. پس باید توجه داشت که اعتقاد مسیحیان با آنچه در فرهنگ و متون اسلامی‌ دربارۀ حضرت عیسی و کتاب او وجود دارد، متفاوت است. [9]

   

تقسیم­‌بندی عهد جدید

عهد جدید مشتمل بر 27 کتاب است که به طور کلّی به چهار بخش تقسیم می‌‌شود:

اناجیل: شامل چهار انجیل متی، لوقا، مرقس (اناجیل همنوا) و انجیل یوحنا (انجیل لاهوتی) می‌­باشد.

   

جدول کتاب‌‌های عهد جدید

اناجیل:

مجموعا چهار انجیل که نوشته شاگردان مسیح و شاگردان شاگردان وی می‌‌باشد .

نام کتاب	نویسنده	سال تألیف	توضیحات/ محل نگارش	موضوعات و مطالب
انجیل متی	منسوب به متی	65 – 70 م.	ابتدا یک یهودی خراج­‌گیر بود و سپس از حواریون شد / فلسطین	نسب، تولد، کودکی، شروع تبلیغ، موعظه­‌ها، معجزات، دستگیری، مصلوب شدن و قیام عیسی را بیان می‌­دارد.
انجیل مرقس	مرقس	65-70م. قدیمی‌­ترین انجیل	شاگرد پطرس بود و نه از حواریون/ رم	حاوی همان مطالب انجیل متی است ولی به صورت مختصرتر.
انجیل لوقا	لوقا	70-90م.	وی یک پزشک غیریهودی بود و از حواریون نبود. وی از شاگردان پولس بود / قیصریه	نسب، تولد، کودکی، موعظه­‌ها، معجزات، مصلوب شدن مسیح را بیان می‌­دارد.
انجیل یوحنّا	منسوب به یوحنا	98 م.	وی حواری بود؛ امّا در زمان مسیح% کودک بود/ شهر افسس	شامل مسیح شناسی، زندگی‌­نامه و الوهیت مسیح.

    

اعمال رسولان:

اعمال رسولان که سرگذشت حواریون و رسولان بعد از مسیح است

اعمال رسولان

لوقا

70-90م.

لوقا این کتاب را برای تئوفیلوس نوشت/ رم

در 8 باب اول، فعالیت­‌های حواریون و در رأس آن‌‌ها پطرس آمده. در باب نهم سخن از ایمان پولس است و از این باب به بعد بیش­تر به زندگی پولس می‌­پردازد.

    

نامه ها:

سيزده نامۀ منسوب به پولس، سه نامۀ منسوب به يوحنّا، دو نامۀ منسوب به پطرس، يك نامۀ منسوب به يعقوب، يك نامۀ منسوب به يهودا و يك نامه كه نويسنده‌اش مشخص نيست به‌ نام رساله به عبرانيان.

نامه به رومیان	پولس	45 – 60 م.	پولس مردی یهودی بود که مسیحیان را شکنجه می‌­کرد. در بین راه دمشق، مسیح بر او نازل شد و او پس از رسولان مسیحی شد. پولس نه مسیح را دیده بود و نه حواری بود./ شهر قرنتس	بیان این مطلب که نجات تنها با ایمان به مسیح حاصل می‌‌شود، نه با شریعت.
نامۀ اول قرنتیان	پولس	45 – 60م.	/شهر افسس	پاسخ به سؤالات مسیحیان قرنتیان، بیان اختلافات و فساد اخلاقی کلیسا، ازدواج، نظام کلیسایی، رستاخیز و محبت از جمله مطالب آن است.
نامۀ دوم قرنتیان	پولس	45 – 60م.	/ مقدونیه	در این نامه مشکلاتی را که در راه تبلیغ برایش پیش آمد بیان کرده است. گویا می‌خواسته که ا‌هالی قرنتیان را دلگرم کند.
نامۀ دوم أفسسیان	پولس	61-62م.	/ رم (زندان)	بین مسیحیان افسس به دلیل تفاوت­‌های نژادی و زبانی اختلاف بود. پولس این نامه را خطاب به آن‌‌ها نوشت.
نامه به فیلپیان	پولس	61-63م.	/ رم (زندان)	این نامه را هم از زندان نوشت و گفت که ایمان به مسیح، چه شادی­‌ها و سعادت­‌هایی نصیب انسان می‌‌کند!
نامه به کولسیان	پولس	61-63م.	/ رم (زندان)	پاسخ به مسیحیان کولُسی دربارۀ انسانیت و الوهیت مسیح و تأکید بر الوهیت مسیح که این را هم از زندان نوشت.
نامۀ اول به تسّالونیکیان	پولس	52 -53م.	/ شهر قرنتس	نامه به مسیحیان شهر تسالونیکی به ایمان و زندگی پاک همراه با صبر و اینکه منتظر ظهور مسیح باشند.
نامۀ دوم به تسالونیکیان	پولس	52-53م.	/ شهر قرنتس	برخی مسیحیان به بهانۀ انتظار مسیح، دست از کار و زندگی کشیدند و به تنبلی گرایش پیدا کردند. پولس در این نامه واقعیت‌‌های زندگی را گوشزد کرد.
نامۀ اول به تیموتائوس	پولس	57م.	/ مقدونیه	تیموتائوس، شاگرد پولس و رهبر کلیسای أفسس بود. پولس در این نامه شرایط رهبری خوب را بیان می‌‌کند.
نامۀ دوم به تیموتائوس	پولس	64م.	/رم (زندان)	وصیت‌­نامۀ پولس است از زندان به تیموتائوس تا استقامت ورزد و زیر بار تعالیم دیگران نرود.
نامه به تیطُس	پولس	57م.	/ مقدونیه	تیطس، شاگرد پولس و رهبر کلیسای کریت بود. پولس شرایط رهبر خوب و بازداشتن مردم از گناه را به او توصیه می‌‌کند.
نامه به غلطانیان	پولس	61-63م.	/افسس	به مسیحیان غلاطیه هشدار می‌­دهدکه با عمل به شریعت به جایی نمی‌­رسند.
نامه پولس به فلیمون	پولس	61-63م.	/رم (زندان)	فلیمون به دست پولس ایمان آورد. غلام او از شهر «کولسی» گریخت و به روم رفت و به دست پولس ایمان آورد. در این نامه، پولس از فلیمون خواست که غلام خود را ببخشد.
نامه به عبرانیان	منسوب به پولس	61-63م.	رم	خطاب به مسیحیان یهودی الاصل که به شریعت یهود پایبند بودند که با آمدن مسیح، شریعت باطل شد.
نامۀ یعقوب	یعقوب	60م.	یعقوب برادر عیسی، اسقف کلیسای اورشلیم / اورشلیم	ایمان تنها کافی نیست؛ بلکه باید به شریعت عمل شود.
نامۀ اول پطرس	منسوب به پطرس	62-64م.	پطرس یکی از حواریون و وصی عیسی% بود / بابل	مسیحیان آسیای صغیر را که زیر شکنجه بودند، به صبر دعوت می‌‌کند.
نامۀ دوم پطرس	منسوب به پطرس	64م.	/ بابل	دعوت مسیحیان به صبر و حقایقی دربارۀ ایمان به مسیح.
نامۀ اول یوحنّا	یوحنا	98م.	منسوب به یوحنّای حواری / افسس	مطالبی شبیه گفته­‌های پولس بیان شده و خطر کسانی که معارفی غیر واقعی تبلیغ می‌­کنند.
نامۀ دوم یوحنّا	یوحنا	98م.	/شهر افسس	خطاب به یک زن مسیحی صاحب مقام که محبت و اطاعت را فراموش نکند.
نامۀ سوم یوحنّا	یوحنا	98م.	/ شهر افسس	خطاب به یک «غایس» رهبر یکی از کلیسا‌ها و دستوراتی دربارۀ تشویق خادمان واقعی و توبیخ مرتّدان.
نامه یهودا	یهودا	65م.	/فلسطین	خطر معلمان دروغین و مرتد را گوشزد می‌‌کند.

 

مکاشفه:

 که یک متن رمزآلود دربارۀ حوادث آخرالزمان است.

مکاشفه یوحنّا

یوحنا حواری

65م.

یوحنّا یکی از حواریون حضرت عیسی% بود / پطمس

کتابی رمزی و سرّی که حوادث آینده را پیشگویی کرده است.

جمع آوری عهد جدید

یکی از مشکلاتی که کلیسای اولیه با آن روبرو بوده اناجیل متعددی بود که هر روز هم بر تعداد آن افزوده می‌­شد. برخی از فرقه­‌ها مانند مرقیون، فقط انجیل لوقا و ده رساله از پولس و یک مجموعه از کتاب­‌ها را پدید آوردند! در قرن سوم و چهارم نیز هنوز اجماعی درباره کتاب­‌های عهد جدید وجود نداشت و برخی از کلیسا‌ها رساله عبرانیان، یعقوب، رساله­‌های دوم و سوم یوحنا، رساله یهودا، رسال دوم پطرس و مکاشفه یوحنا را جزو کتاب­‌های مقدس نمی‌شناختند[10].

اولین شورای کلیسائی که 27 کتاب عهد جدید را مشخص کرد شورای کارتاژ(397م) بود[11] و البته تا سالیان سال پس از آن نزاع بر سر برخی از کتاب­‌ها مانند مکاشفه یوحنا ادامه یافت.

   

---

[1]. کتاب مقدس، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، ص 33.

[2]. معرفی عهد جدید، مریل تنی سی، ترجمۀ، ط.میکائلیان، ج1، ص 136.

[3]. عیسی، اسطوره یا تاریخ، ترجمۀ حسین توفیقی، ص 19 و20.

[4]. معلوم نیست که انجیل متی توسط متی نوشته شده باشد. این انجیل بر خلاف سایر 26 كتاب، ابتدا به زبان آرامی نوشته شد و بعد به یونانی ترجمه شد.

[5]. احتمالاً اولین انجیل نوشته شده همین انجیل مرقُس است. زیرا مطالب آن در اناجیل دیگر هم منتشر شده است.

[6]. Synoptic.

[7]. عهد جدید، تاریخ نگارش و نویسندگان، عبدالرحیم سلیمانی، فصلنامه هفت آسمان، شماره دوم و چهارم، ص 75.

[8]. تاریخ کلیسای قدیم، میلر، و . م، ص 66؛ کلام مسیحی، توماس میشل، ص 28.

[9]. البته بین محققان در این باره که اناجیل موجود از چه منبعی استفاده کرده‌­اند، اختلاف است. برای مثال، برخی از آنان یک منبع فرضی با علامت اختصاری «Q» (مخفف کلمه آلمانی Quelle) به معنای منبع مطرح می­‌کنند و می‌­گویند: برخی از اناجیل باید از این منبع استفاده کرده باشند. (مسیحیت، عبدالرحیم سلیمانی، ص206؛ درآمدی بر شناخت کتاب مقدس، عبدالرحیم سلیمانی؛ فصلنامه هفت آسمان، شماره 2، ص165).

[10]. رابرت ای وان وورست ، مسیحیت لابه لای متون. مترجم جواد باغبانی و عباس رسول زاده: ص 121.

[11]. بهرام محمدیان و جمعی از مترجمین ، دائره المعارف کتاب مقدس،: ص 5.